Μερικές φορές, τα αποτελέσματα δεν είναι αυτά που περιμέναμε.

Η περίοδος των Πανελληνίων εξετάσεων είναι μια από τις πιο σημαντικές και ταυτόχρονα πιο απαιτητικές στιγμές στη ζωή ενός μαθητή στη χώρα μας. Όμως, μερικές φορές, παρά τις προσπάθειες και την προετοιμασία, τα αποτελέσματα δεν είναι αυτά που περιμέναμε. Εάν το παιδί δεν κατάφερε τους στόχους του και σημείωσε χαμηλή βαθμολογία – ένα πολύ πιθανό σενάριο ειδικά για φέτος – υπάρχουν βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για να το στηρίξετε και να το βοηθήσετε να ξεπεράσει αυτήν τη δύσκολη στιγμή.

Χαμηλή βαθμολογία στις Πανελλήνιες: Πώς να το αντιμετωπίσετε;

Προσπαθήστε να μην αναλώνεστε σε ζητήματα που είναι αδύνατο να αλλάξουν. Χρειάζεται να παρακινήσετε φυσικά και τον έφηβο προς αυτή την κατεύθυνση γιατί συχνά οι έφηβοι έχουν τύψεις για το ότι δεν προσπάθησαν περισσότερο ή τείνουν να ανακυκλώνουν αδιέξοδες σκέψεις για το τι θα μπορούσαν να είχαν κάνει διαφορετικά προκειμένου να έχουν καλύτερα αποτελέσματα. Σκεφτείτε ότι οι εξετάσεις ανήκουν στο παρελθόν και βοηθήστε τον έφηβο να προσανατολιστεί στο παρόν και το μέλλον. Οι σκέψεις που αφορούν το παρελθόν και τα πιθανά λάθη του παρελθόντος μπορεί να είναι χρήσιμες μόνο ως οδηγός για τις επιθυμητές αλλαγές στο παρόν.

Χρήση της Αποτυχίας ως Κίνητρο

Παρακινήστε τον έφηβο να χρησιμοποιήσει την αποτυχία ως ευκαιρία για νέα προσπάθεια, αυτή τη φορά χρησιμοποιώντας στο μέγιστο βαθμό τις εσωτερικές του δυνάμεις και τις ενισχύσεις από το περιβάλλον του, όπως μαθήματα, πληροφορίες και βοήθεια από κατάλληλες πηγές.

Η αποτυχία έχει την δύναμη να αποκαρδιώνει τους εφήβους και να λειτουργεί ως ματαίωση που τους αποθαρρύνει από την επένδυση σε στόχους και την προσπάθεια. Αν όμως μπορέσουμε να εντάξουμε την αποτυχία σε ένα θετικό πλαίσιο σκέψης, τότε μπορεί να αποτελέσει παράγοντα κινητοποίησης.

Στη ζωή υπάρχουν επιτυχίες αλλά και αποτυχίες

Τόσο οι επιτυχίες, όσο και οι αποτυχίες είναι αναμενόμενο κομμάτι της ζωής και αυτό είναι κάτι που ο έφηβος πρέπει να γνωρίζει και να αποδέχεται. Συχνά η αποτυχία οφείλεται σε ανακριβή εκτίμηση των δυνατοτήτων και στη θέσπιση μη ρεαλιστικών στόχων. Η αποτυχία λοιπόν μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για τον έφηβο να επανεκτιμήσει τις δυνατότητές του, τις κλίσεις και τις αδυναμίες του και να επαναδιαμορφώσει τις προσδοκίες του με τρόπους που να ανταποκρίνονται στο δυναμικό του. Η αποτυχία αποτελεί  ένδειξη για την τωρινή κατάσταση και οδηγό για την δουλειά που χρειάζεται να γίνει στο παρόν.

Όχι στη σύγκριση

Βοηθήστε τον έφηβο να απομακρυνθεί από την παγίδα  της σύγκρισης με τους άλλους, της ενοχής και της αυτοϋποτίμησης. Είναι αυτονόητο ότι για να βοηθήσετε τον έφηβο, θα πρέπει εσείς πρώτοι να αποφεύγετε και την σύγκριση και την επικριτική στάση για ό,τι ανήκει στο παρελθόν. Επίσης αποφύγετε μαζί με τον έφηβο τα σχόλια του ευρύτερου οικογενειακού και φιλικού κύκλου. Επιλέξτε ποιους ανθρώπους πραγματικά εμπιστεύεστε και αισθάνεστε ότι μπορούν να σας κατανοήσουν και να σας υποστηρίξουν και παρακινήστε τον έφηβο να κάνει το ίδιο.

Εναλλακτικές επιλογές

Θυμηθείτε ότι η αποτυχία στις Πανελλήνιες δεν είναι το τέλος του κόσμου ούτε φυσικά και το τέλος των σχεδίων για το μέλλον. Δημιουργήστε μαζί με τον έφηβο εναλλακτικές επιλογές εκτιμώντας πού ακριβώς βρίσκεται ακαδημαϊκά και συναισθηματικά. Έχει ο έφηβος την ψυχική δύναμη να ανταποκριθεί σε νέα εξεταστική δοκιμασία; Έχει τα ακαδημαϊκά εφόδια που θα του επιτρέψουν να επιδιώξει τον στόχο του; Είναι τα αποτελέσματα κοντά στον αρχικό του στόχο ή χρειάζεται να θέσετε νέους στόχους; Διαμορφώστε μαζί με τον έφηβο έναν προσανατολισμό που να ανταποκρίνεται στις κλίσεις, τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντά του και σχεδιάστε τα βήματα προς την επίτευξη των στόχων του.

Αν η αποτυχία του εφήβου εκφράζει τη μειωμένη του επένδυση στο σχολείο δεν ωφελεί σε τίποτα να ασκείτε κριτική στην παρούσα φάση. Αυτό που χρειάζεται να κάνετε είναι να εντοπίσετε τους παράγοντες που συνέβαλαν στη μειωμένη επένδυση και να δουλέψετε μαζί με τον έφηβο για τις απαραίτητες αλλαγές που θα οδηγήσουν στη δημιουργία εσωτερικού κινήτρου και στην δέσμευση του εφήβου για την επίτευξη των στόχων του.

Θυμηθείτε ότι οι εξετάσεις είναι ένα μέρος της ζωής και η επίδοση σε αυτές δεν χρειάζεται να καθορίζει συνολικά τη ζωή του εφήβου. Επίσης, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει ούτε εσείς ούτε ο έφηβος να συσχετίζει τα αποτελέσματα των εξετάσεων με το αίσθημα για τον εαυτό του και την προσωπική του αξία. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων μετρούν τη σειρά στην οποία βρέθηκε ο κάθε μαθητής σε σύγκριση με τους υπόλοιπους υποψηφίους για την εισαγωγή σε κάποια σχολή και δεν θα πρέπει να τους δίνεται κάποιο διαφορετικό νόημα ή αξία.

Αν παρατηρείτε ότι ο έφηβος κλείνεται στον εαυτό του, εμφανίζει καταθλιπτικό συναίσθημα, διάθεση παραίτησης, αυτοκαταστροφικές σκέψεις ή αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, παρακινήστε τον να αναζητήσει τη βοήθεια του ειδικού.

Όσο και αν σας φαίνεται δύσκολο, χρειάζεται να αντιληφθείτε τα αποτελέσματα των εξετάσεων ως ευκαιρία για το σχεδιασμό νέων οπτικών στη ζωή του εφήβου αντί να εγκλωβιστείτε στο σκεπτικό της αποτυχίας που θα σας παγιδεύσει στο φαύλο κύκλο των ενοχών για ότι συνέβη στο παρελθόν.

Από την Ευφροσύνη Αλεβίζου

Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας-Ψυχοθεραπεύτρια

Διαβάστε επίσης:

Το άγχος των γονέων επηρεάζει τα παιδιά. Πώς θα το διαχειριστείτε;

Πώς επηρεάζει ο θόρυβος των αυτοκινήτων τους μέλλοντες γονείς;

Πώς να είμαστε πιο «χαλαροί» γονείς με όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας;