Η Ζωρζ Σαρή ή Γεωργία Σαρηβαξεβάνη, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, γεννήθηκε στις 23 Μαΐου του 1925 στην Αθήνα από Μικρασιάτη πατέρα και Γαλλίδα μητέρα.

Ζωρζ Σαρή, ένα όνομα, μία λογοτεχνική και όχι μόνο ιστορία. Ακούγοντας το όνομά της αμέσως ο νους ταξιδεύει στα βιβλία της, στις μοναδικές ιστορίες της που έχουν κρατήσει συντροφιά σε γενιές παιδιών και εξακολουθούν και σήμερα.

Όταν έκλειναν τα σχολεία, από την τσάντα των καλοκαιρινών διακοπών δεν θα μπορούσε να λείπει η «Νινέτ», «Το ψέμα» ή «Ο θησαυρός της Βαγίας».

Πόσες αναμνήσεις, πόσες εικόνες μάς έχουν μείνει ανεξίτηλες μέσα από τα μυθιστορήματά της μαζί με την μεθυστική μυρωδιά του φρέσκου χαρτιού που όλοι χώναμε τις μύτες μας για να ρουφήξουμε την «καινουργίλα» του

Όσο συναρπαστικά ήταν τα βιβλία της, άλλο τόσο συναρπαστική ήταν και η ζωή της. Η Ζωρζ Σαρή γεννήθηκε ως Γεωργία Σαρηβαξεβάνη, με πατέρα από τις Κυδωνιές (Αϊβαλί) της Μικράς Ασίας και μητέρα Γαλλίδα από τη Σενεγάλη.

Τα παιδικά της χρόνια τα έζησε στην Ελλάδα, όπου τελείωσε το δημοτικό και το γυμνάσιο. Πριν ολοκληρώσει τις εγκύκλιες σπουδές της, άρχισε ο πόλεμος του 1940, ενώ από πολύ μικρή άρχισε να ασχολείται με το θέατρο, με δάσκαλο τον ποιητή Βασίλη Ρώτα.

Στα χρόνια της Κατοχής, και αφού τελείωσε το σχολείο, άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα υποκριτικής στη Δραματική Σχολή του Δημήτρη Ροντήρη. Όλο αυτό το χρονικό διάστημα απέκτησε πολλές εμπειρίες, οι οποίες αποτέλεσαν αργότερα βασικό θέμα ορισμένων βιβλίων της αλλά και συνεισέφεραν στην σταδιοδρομία της ως ηθοποιού του κινηματογράφου και της τηλεόρασης.

Μία γυναίκα στην Αντίσταση και την εξορια

Στη διάρκεια του πολέμου η Ζωρζ Σαρή συμμετείχε στην Αντίσταση και στην ΕΠΟΝ. «Τα χρόνια της Κατοχής ήταν χρόνια χαράς και ελευθερίας». «Από δυστυχισμένοι γίναμε ευτυχισμένοι. Και αυτό γιατί διαλέξαμε το δρόμο της ζωής και ας υπήρχε θάνατος μέσα. Θρηνούσαμε και χαιρόμασταν όλοι μαζί. Δε φοβόμασταν όμως. Υπήρχε ένας στόχος, η απελευθέρωση», έλεγε η ίδια περιγράφοντας την εποχή εκείνη.

Ενάμιση μήνα μετα την αποχώρηση των Γερμανών ξέσπασαν τα Δεκεμβριανά, κατά τη διάρκεια των οποίων, στις 12 Δεκεμβρίου, η Ζωρζ Σαρή τραυματίστηκε στο χέρι και στο πόδι από οβίδα στο Λύκειο της Φωκίωνος Νέγρη, και νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο «Αγία Όλγα».

Αργότερα, το 1947, αναγκάστηκε να φύγει εξόριστη για το Παρίσι. Εκεί εργάστηκε σε διάφορες δουλειές, ενώ συγχρόνως φοιτούσε στη σχολή υποκριτικής του Σαρλ Ντιλέν.

Στο Παρίσι γνώρισε σημαντικούς ανθρώπους, όπως ο Κώστας Αξελός, η Μελίνα Μερκούρη, ο Άδωνις Κύρου, ο Μαρσέλ Μαρσώ και πολλοί άλλοι. Εκείνα τα χρόνια συνάντησε και τον Αιγυπτιώτη χειρουργό Μαρσέλ Καρακώστα, με τον οποίο παντρεύτηκε και μαζί απέκτησαν δύο παιδιά.

Το 1962 επέστρεψε στην Ελλάδα και άρχισε να εμφανίζεται στο θέατρο και τον κινηματογράφο δίπλα σε γνωστά ονόματα ηθοποιών. Η περίοδος αυτή διήρκεσε μέχρι την εποχή της Δικτατορίας, όταν η Ζωρζ Σαρή και ορισμένοι φίλοι της ηθοποιοί αποφάσισαν να κάνουν παθητική αντίσταση και να μην ξαναπαίξουν στο θέατρο. «Δε φανταζόμασταν ότι θα κρατούσε τόσα χρόνια η Δικτατορία. Λέγαμε επτά μήνες, όχι επτά χρόνια!»

Ο «Θησαυρός της Βαγίας» άνοιξε το δρόμο της συγγραφής

Το καλοκαίρι εκείνο, στερημένη από κάποια μορφή έκφρασης, άρχισε να γράφει το πρώτο της μυθιστόρημα. «Ο Θησαυρός της Βαγίας» ξεκίνησε σαν παιχνίδι με τα παιδιά που είχε γύρω της, όπως ομολογεί και η ίδια. Το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1969 και είχε μεγάλη επιτυχία, ενώ αργότερα μεταφέρθηκε και στην τηλεόραση.

Το γεγονός αυτό στάθηκε καθοριστικό για τη Ζωρζ Σαρή, αφού από τότε αποφάσισε να στραφεί στο γράψιμο. Την προσωπική αυτή επιλογή δικαιολογεί η ίδια σε μια συνέντευξή της: «Στο γράψιμο βρήκα ό,τι δεν μπορούσα να βρω στο θέατρο, ίσως γιατί δεν ήμουν πρωταγωνίστρια και ίσως γιατί δεν ήμουν σε θέση να διαλέξω τους ρόλους που ο θιασάρχης ή ο σκηνοθέτης διάλεγαν για μένα. Τώρα φέρω ακέραιη την ευθύνη των βιβλίων μου. Κάνω αυτό που θέλω, αυτό που μπορώ».

Ωστόσο, η Ζωρζ Σαρή δεν έμεινε μόνο στη συγγραφή βιβλίων παιδικής λογοτεχνίας. Προσπάθησε με κάθε τρόπο να διαδώσει το παιδικό βιβλίο και να κρατήσει ζωντανή και άμεση επαφή με το κοινό της. Έτσι άρχισε να πηγαίνει σε σχολεία σε όλη την Ελλάδα και να κάνει ομιλίες.

Κατά καιρούς, μέσα από κάποια άρθρα της και με τη συμμετοχή της σε λογοτεχνικές συζητήσεις, έλαβε ενεργό μέρος σε θέματα που αφορούσαν την παιδική λογοτεχνία, όπως τα κόμικς, η θεματολογία του παιδικού βιβλίου και η θέση της γυναίκας σε αυτό.

Η φιλία με την Άλκη Ζέη

Καθοριστική υπήρξε η φιλία της με την Άλκη Ζέη με την οποία έγραψαν από κοινού το βιβλίο «Ε.Π». Οι δυό τους γεννήθηκαν την ίδια χρονιά, έκαναν σπουδές στο θέατρο, συνδέθηκαν με πολιτικούς και κοινωνικές αγώνες.

Και οι δύο άλλαξαν τον τρόπου που γράφονται τα παιδικά και νεανικά βιβλία βάζοντας μέσα στις γοητευτικές ιστορίες τους κοινωνικά ζητήματα, κακουχίες και πολιτικές εξελίξεις.

Παράλληλες ζωές και παράλληλες πορείες θα μπορούσε να πει κανείς και η Άλκη Ζέη περιγράφει υπέροχα ένα στιγμιότυπο αυτής της σχέσης.

«Ήταν η περίοδος της χούντας και εγώ βρισκόμουν στο Παρίσι. Η Ζωρζ ήρθε εκεί. Τότε εγώ έγραφα τον Περίπατο του Πέτρου. Με είχε ρωτήσει, τι γράφεις; Ένα βιβλίο που μιλάει για την Κατοχή και την Αντίσταση, της απάντησα. Και μου απαντά, κι εγώ το ίδιο! Και λέω, ωχ, πώς θα βγουν και τα δυο μαζί; Και επικοινωνήσαμε με τη Νανά Καλιανέση και της είπαμε πως και τα δύο βιβλία είναι για το ίδιο θέμα. Τόσο το καλύτερο μας απάντησε εκείνη. Αφού εσείς είστε τόσο διαφορετικές, το καθένα θα είναι με διαφορετικό μάτι. Και βγήκαν και τα δύο μαζί». Η Ζωρζ Σαρρή είχε προτείνει στην αγαπημένη της φίλη να γράψουν μαζί ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο.

Όμως, όπως παραδέχεται η Άλκη Ζέη: «Η κάθε μια έγραφε πολύ διαφορετικά. Η Ζωρζ ήθελε να γράψουμε ένα βιβλίο μαζί, το Ε.Π. Πολύ τη στενοχώρησα και με μεγάλη δυσκολία της είπα πως δεν μπορώ. Γιατί εγώ είμαι άλλο στυλ. Εκείνη, όταν έγραφε, μπορούσε να το συζητάει με άλλους, ενώ αντίθετα εγώ είμαι πολύ μοναχική. Και μου ήταν αδύνατο να γράψω μαζί με κάποιον άλλο, ακόμα και με τη Ζωρζ».

Μία πολυβραβευμένη συγγραφέας με τεράστιο έργο

Από το 1969 που πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα με το Θησαυρό της Βαγίας μέχρι σήμερα, έχει γράψει είκοσι μυθιστορήματα, μία νουβέλα, τέσσερα θεατρικά παιδικά έργα και εννιά βιβλία για μικρά παιδιά. Επίσης, στο ενεργητικό της έχει δεκατέσσερις μεταφράσεις μυθιστορημάτων από τα γαλλικά.

Όλα τα βιβλία της έχουν κάνει αρκετές επανεκδόσεις και μερικά από αυτά έχουν βραβευτεί. Το 1994 η Νινέτ βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου, καθώς επίσης και από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (το βραβείο μοιράστηκε με τη Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου). Αργότερα, το 1999 ο Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου τής έδωσε ακόμη ένα βραβείο για το Χορό της ζωής. Το 1988 Τα Χέγια προτάθηκαν για το βραβείο Άντερσεν.

Πολυγραφότατη και πολυδιαβασμένη, ξεχωρίζει για τα θέματα που επιλέγει, για τους ανθρώπινους ήρωες της, που ζουν καθημερινά και αντιμετωπίζουν τα προβλήματα της ζωής, για το απλό της ύφος, την απομάκρυνσή της από απλές και κλασικές αφηγηματικές τεχνικές, για την άμεση και μη διδακτική προσέγγιση και παρουσίαση του παιδιού μέσα από τα έργα της και για τη σφαιρική της όραση γύρω από το σύγχρονο παιδί.

Αυτό που χαρακτηρίζει το σύνολο του έργου της είναι το βιωματικό γράψιμο και η ανάγκη της να εκφραστεί μέσα από αυτό. Μια ανάγκη που, όπως η ίδια ομολογεί, βοηθά τον συγγραφέα να σώσει τον εαυτό του: «Οι συγγραφείς γράφουν πριν απ’ όλα για τον εαυτό τους, για να εκφραστούν οι ίδιοι πριν απ’ όλα, για να σωθούν». Με το συγκεκριμένο τρόπο η Ζωρζ Σαρή μπορεί να «ζει» σε διαφορετικές καταστάσεις και εποχές και να τις αναπλάθει με μεγάλη πειστικότητα. Τα έργα της αποκτούν ζωντάνια και ρεαλιστική υπόσταση, ενώ οι αναγνώστες της «νιώθουν» ως δικό τους βίωμα αυτό που η συγγραφέας τούς έχει τόσο πειστικά μεταφέρει.

Το βιωματικό γράψιμο, ωστόσο, το οποίο έχει και η ίδια πολλές φορές παραδεχτεί, δεν αποκλείει τη δημιουργική φαντασία και τα μυθοπλαστικά στοιχεία, τα οποία ενυπάρχουν σε όλα τα έργα της. Στα βιβλία της «πλέκεται ο μύθος με την ιστορία» και έτσι χτίζεται το μυθιστόρημα στοιχεία.

Η ηθοποιός Ζωρζ Σαρή

Το 1958 κάνει την πρώτη εμφάνιση της στον κινηματογράφο με την ταινία της Φίνος Φιλμ “Το Τελευταίο Ψέμα” δίπλα στην Έλλη Λαμπέτη, το Γιώργο Παππά και την Αθηνά Μιχαηλίδου.

Θα ακολουθήσουν οι ταινίες: “Ο Άνθρωπος του τρένου“(1958), “Έγκλημα στα παρασκήνια“(1960), “Φαίδρα“ (1962), “Προδοσία“(1964), “Το μπλόκο“(1965), “Το Νησί της Αφροδίτης“(1969), “Χάππυ Νταίη“ (1976) και άλλες.

Ως ηθοποιός έχει βραβευτεί το 1960 με το βραβείο Β’ Γυναικείου ρόλου του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Η Ζωρζ Σαρή ήταν επίτιμο μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Συγγραφέων από το 1972 μέχρι και τον θάνατό της.

Η αγαπημένη συγγραφέας των παιδικών και νεανικών μας καλοκαιριών «έφυγε» καλοκαίρι. Ήταν  9 Ιουνίου του 2012 σε ηλικία 87 ετών, ενώ στις 12 του ίδιου μήνα κηδεύτηκε στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.

Το έργο της

Μυθιστορήματα

Ο Θησαυρός της Βαγίας (1969)
Το Ψέμα (1970)
Όταν ο Ήλιος… (1971)
Κόκκινη κλωστή δεμένη… (1974)
Τα γενέθλια (1977)
Τα στενά παπούτσια (1979)
Οι νικητές (1983)
Τα Χέγια (1987)
Το παραράδιασμα (1989)
Η αντιπαροχή (1989)
Κρίμα κι άδικο (1990)
Nινέτ (1993)
Zoυμ (1994)
E.Π. (1995)
Μια αγάπη για δύο (με την Αργυρώ Κοκορέλη, 1996)
Ο Χορός της ζωής (1998)
Σοφία (2000)
Κλειστά Χαρτιά (με την Μελίνα Καρακώστα, 2001)
Ο Κύριός μου (2002)
Ο πόλεμος, η Μαρία και το αδέσποτο (2003)
Τότε… (2004)
Γράμμα από την Οδησσό (2005)
Το προτελευταίο σκαλοπάτι (2009)

Παιδικά

Το γαϊτανάκι (1973)
Ο Φρίκος ο Κοντορεβυθούλης μου (1980)
Η σοφή μας η δασκάλα (1982)
Η κυρία Κλοκλό (οκτώ βιβλία) (1986-1987)
Ο Τοτός και η Τοτίνα (οκτώ βιβλία, 1988 – 1990)
Ο Αρλεκίνος (1993)
Η Πολυλογού (1993)
Ο Αρλεκίνος (2001)
Η τουλιπίτσα (2002)
Το κουμπί και μια βελόνα (2010)

Θεατρικά

Το τρακ (1988)

Φιλμογραφία

«Το τελευταίο ψέμμα» του Μιχάλη Κακογιάννη (1958)
«Ο άνθρωπος του τραίνου» του Ντίνου Δημόπουλου (1958)
«Έγκλημα στα παρασκήνια» του Ντίνου Κατσουρίδη (1960)
«Φαίδρα» του Ζιλ Ντασέν (1962)
«Φεύγω με πίκρα στα ξένα» του Ερρίκου Θαλασσινού (1964)
«Προδοσία» του Κώστα Μανουσάκη (1964)
«Το μπλόκο» του Άδωνι Κύρου (1965)
«Το νησί της Αφροδίτης» του Γιώργου Σκαλενάκη (1969)
«Χάππυ νταίη» του Παντελή Βούλγαρη (1976)
«Ελευθέριος Βενιζέλος» του Παντελή Βούλγαρη (1980)
«Γενέθλια πόλη» του Τάκη Παπαγιαννίδη (1987)

Η Ζωρζ Σαρή μέσα από τα δικά της λόγια

«Τα παιδιά είναι μικρά. Δεν είναι ηλίθια»

«Στο γράψιμο βρήκα ό, τι δεν μπορούσα να βρω στο θέατρο, ίσως γιατί δεν ήμουν σε θέση να διαλέξω τους ρόλους που ο θιασάρχης ή ο σκηνοθέτης διάλεγαν για μένα. Τώρα φέρω ακέραιη την ευθύνη των βιβλίων μου»

«Κλείνω τα μάτια. Όλα τα χρώματα με πλημμυρίζουν. Είναι φωτεινά, καθάρια, λαμπερά, σαν τις αναμνήσεις, σαν τα ονειρά μου, σαν τη ζωή μου…»